Marjo Winkens vijftig jaar vermist
Weg tussen Spaubeek en Schimmert.
Dinsdag 2 september 2025 was het vijftig jaar geleden dat de ouders van Marjo Winkens naar de politie stapten. Hun dochter was de afgelopen nacht niet thuisgekomen. De resultaten van een eerste onderzoek deden het ergste vermoeden. Deze wezen niet op een kortstondige vermissing, maar op ten minste een ontvoering of misschien wel moord. Sinds die dag is er nooit meer iets van Marjo vernomen. Eigenlijk is iedereen er wel van overtuigd dat Marjo niet meer leeft en haar lichaam ergens ‘gedumpt’ is, maar kun je spreken van moord zolang er geen lijk gevonden is?
Er zijn veel mensen die in de loop der jaren geprobeerd hebben de mysterieuze verdwijning van Marjo tot klaarheid te brengen. Uiteraard politie en justitie, maar ook Limburgs privédetective Ben Zuidema en oud-rechercheur Peter Staal stortten zich op deze zaak. Auteur Rob Hendriks deed eveneens uitgebreid onderzoek en schreef het boek ‘Dertig jaar Marjo’. Stichting OCC Culemborg wil zich graag bij hen aansluiten.
Wij onderzoeken oude, onopgeloste moordzaken die inmiddels verjaard zijn. Door zaken opnieuw in de publiciteit te brengen, willen we mensen met belangrijke kennis aansporen om alsnog te gaan praten. Personen die in het verleden op een of andere manier bij een moord betrokken zijn geweest, hebben soms de behoefte om aan het eind van hun leven ‘schoon schip’ te maken. We hopen dat men dit bij de vermissingszaak van de Limburgse Marjo uit 1975 ook wil doen.
Ontdekking
De 17-jarige Marjo Winkens mist de laatste bus naar Schimmert. Vergeten door die oergezellige avond met haar vriendinnen op de Sint Rosa-kermis in Sittard. Dan maar een taxi of laten ophalen door haar ouders? Misschien nog beter, gewoon blijven slapen bij haar vriendinnen, de zussen Annie en Margriet?
Het wordt optie vier: de oude blauwe Peugeot-brommer van de moeder van de zusjes. Het is dan inmiddels 2 september 1975, rond 01.30 uur. “Het is maar 15 kilometer; voor die taxi er is, ben ik al thuis”, zegt Marjo. Ze vertrekt in een geleend groen legerjack en met een oranje valhelm.
De volgende ochtend vindt Jacques, een scholier, de brommer in de berm langs de weg tussen Spaubeek en Schimmert. Vader en moeder Winkens doen diezelfde ochtend aangifte van vermissing van hun dochter. De dienstdoende wachtmeester maakt zich nog niet al te druk; er zijn wel vaker dochters de hort op. Uiteraard wordt wel een rapport van de verdwijning gemaakt. Pas als de moeder van Marjo’s vriendinnen later haar eigen brommer herkent, gaan alle alarmbellen af en komt de rijkspolitie in actie. Zij doet op woensdag 3 september een eerste poging om een spoor van Marjo te vinden.
Eerste onderzoek
De brommer wordt nader onderzocht, er is nauwelijks schade. Langs het naastgelegen bietenveld van boer Stassen worden sporen gevonden, maar die blijken van Jacques te zijn. De scholier had het voertuig aan de andere kant van de weg gevonden en geprobeerd mee te nemen. Toen dat niet lukte, plaatste hij de brommer aan de overzijde tegen de hoge zijkant van de berm aan het bietenveld. ’s Middags deed hij een nieuwe poging en leverde de bromfiets af bij het politiebureau in Spaubeek.
Op donderdag 4 september speuren zo’n veertig man van een mobiele eenheid, gesteund door twee vliegtuigen, de hele omgeving af. Het resultaat is erg mager. Bij de vindplaats van de brommer, de eigenlijke plaats delict, vindt de rijkspolitie een remspoor; gedacht wordt aan een grotere auto, een Mercedes wellicht. Het zou goed kunnen dat Marjo daar is klemgereden. Vijftig meter verderop wordt de huissleutel van het meisje aangetroffen. Meegezogen door passerende auto’s denkt de politie.
Dan verplaatst de aandacht zich naar de provinciale weg N271 tussen Swalmen en Reuver (onder Venlo), een kleine vijftig kilometer noordelijker. De valhelm, het groene legerjack, make-upspullen en een kapotgesneden schoen van Marjo worden verspreid langs de weg gevonden; al rijdend uit een auto gegooid? Het jack is volgens de vindster op de ochtend van 3 september droog en schoon.
Ook op deze locatie volgen vergeefse zoekacties. Je kunt je natuurlijk afvragen hoe waarschijnlijk het is, dat een moordenaar alle spullen van zijn slachtoffer dumpt op de plek waar het lijk ook ergens ligt? Zijn de dader(s) echt zo nonchalant of betreft het hier een afleidingsmanoeuvre en ligt het lichaam van Marjo dan toch tussen Spaubeek en Schimmert? En er moet rekening gehouden worden met de mogelijkheid dat de spullen pas de volgende nacht zijn weggegooid.
Nieuwe tips blijven binnenkomen. Een hardnekkige is dat Marjo onder het asfalt ligt van de in die periode aangelegde Streekweg bij Reuver. Er zijn door enkele tipgevers verdachte auto’s en graafacties gezien. De wegenbouwer meldt dat het onmogelijk is dat Marjo daar ligt; ten tijde van het plegen van het misdrijf zou er al een laagje asfalt gelegen hebben. In 2005 wordt de Streekweg opengebroken in verband met de aanleg van rijksweg A73-Zuid. Een goede mogelijkheid om alsnog onderzoek te doen. De aannemer verklaart na afloop geen overblijfselen te hebben gevonden.
Amerikaanse slee
Ongeveer 10 jaar eerder, in 1996, is er wel een mogelijk succesje. Tijdens een tentfeest in de nazomer in Spaubeek wordt een plaatselijke politieman aangesproken door een lokale, dronken stroper. Deze zegt dat een vriend met een maat getuige is geweest van de ontvoering van Marjo op de plaats van het aantreffen van de blauwe brommer. Hij verklaart dat zij tijdens hun strooptocht ongeveer 50 meter van de weg lagen. Een man stapt uit en sleurt Marjo een lichtkleurige “Amerikaanse” auto in. De twee stropers ondernemen geen actie, ook al hebben ze hun schietgerei in de aanslag.
Ze melden het volgens de dronken feestganger later ook niet bij de rijkspolitie, omdat ze met hun stroperij zelf strafbaar bezig waren. De wilddieven krijgen later onderling ruzie, omdat een van hen toch uit de school is geklapt. Een van de stropers gaat eraan onderdoor, hij drinkt veel en krijgt nachtmerries. De belangstelling is gewekt bij de politieman. De inmiddels door reorganisatie van gemeente-en rijkspolitie (1994) opgerichte regionale politie doet echter geen onderzoek meer, de moord is verjaard (1993).
Privédetective Zuidema
De Heerlense particulier detective Ben Zuidema heeft zich ook altijd enorm betrokken gevoeld bij de vermissing van Marjo Winkens. Zuidema stelt in 1980 op verzoek van Marjo’s ouders een onderzoek in. De detective looft hierbij een bedrag van 20.000 gulden uit voor de aanwijzing die leidt tot oplossing van de zaak. Hij komt in dat jaar, na een aantal tips, tot de conclusie dat het slachtoffer is opgewacht door twee mannen in een auto, die verdekt stond opgesteld.
In 2021 komt Zuidema opnieuw in de publiciteit. Hij doet in een artikel in de Panorama uit de doeken hoe hij destijds met brieven was benaderd door de tbs’er Jan S., afkomstig uit Enschede. Jan S., die behandeld werd in het Pieter Baan Centrum in Utrecht, bekende tegenover Zuidema Marjo Winkens te hebben ontvoerd en vermoord. De detective verklaart: “Jan biechtte aan mij op dat hij samen met een bekende van hem op de avond voor de nachtelijke verdwijning van Marjo Winkens in een café in Sittard was. Jan S. wachtte Marjo na haar stapavondje op, in een zijweggetje van de doorgaande weg van Spaubeek naar Schimmert. Hier heeft S. naar eigen zeggen dat meisje van haar brommer getrokken en ontvoerd naar een autogarage in Voerendaal. Het stoffelijk overschot is hij daarna samen met een kompaan gaan begraven in een natuurgebied in het gehucht Waterval in Ulestraten.”
Naar aanleiding van deze bekentenis besluit men in 2022 in het bosgebied in Ulestraten met speurhonden en een graafmachine op zoek te gaan naar de stoffelijke resten van Marjo. De lijst met plaatsen waar de politie tevergeefs aan de slag gaat, wordt hiermee alleen maar langer. Net als de zoekactie onder het asfalt bij Reuver, maar ook die in bunkers langs de Duitse grens, op een vuilstortplaats bij Spaubeek en in een bosperceel bij Beesel, blijft ook deze vruchteloos.
Seriemoordenaar Koos Hertogs
De beruchte crimineel en nachtclubportier Koos Hertogs uit Den Haag wordt in 1982 tot levenslang veroordeeld voor de moorden op de 12-jarige Tialda Visser uit Den Haag (1979), de 18-jarige Emy den Boer uit Schiedam (1980) en Edith Post uit Wassenaar (1980). De politie vermoedt dat hij ook nog bij allerlei andere levensdelicten en verkrachtingen betrokken is.
Hertogs is verdachte in de moordzaken op Riky Bartels, Anita Pothuis en de Zweedse vriendinnen Ann Jönsson en Gun Johannesson. De laatste twee werden doodgeschoten op 8 mei 1980 in een bos vlak bij Luik in België. Er zijn aanwijzingen dat zij ook in Den Haag zijn geweest. Hertogs is tijdens zijn verhoren niet van zijn stuk te brengen en blijft deze zaken ontkennen.
Connectie met Limburg
De verdwijning van Marjo Winkens in 1975 wordt eveneens tegen het licht gehouden. Is het toeval dat ook bij Tialda Visser kleding teruggevonden is op verschillende plekken verspreid langs de weg, of kan er gedacht worden aan een modus operandi? Koos Hertogs, of iemand in zijn auto, kreeg in de dagen voor de vermissing van Marjo een parkeerbon in Maastricht. Ook was bekend dat Koos zich regelmatig ophield in Noord-Brabant en Limburg. In de jaren zeventig verbleef hij nogal eens op een camping bij Schaijk.
Voor een serieuze beschuldiging van betrokkenheid bij de vermissing van Marjo is dit nogal mager. OCC Culemborg wil wel nog wijzen op de latere verklaring van de stroper op het tentfeest in Spaubeek over de ‘Amerikaanse auto’. In Den Haag reed een vriend van Hertogs rond in een (licht?)bruine Pontiac. Koos had eveneens een uitgesproken voorkeur voor grote Opels en Amerikaanse auto’s. Bij het eerste onderzoek op de weg tussen Spaubeek en Schimmert werd, zoals hierboven vermeld, een breed remspoor aangetroffen; men concludeerde toen: wellicht van een Mercedes. Als men de conclusie alleen trok op basis van de breedte van het spoor, komt een grote Amerikaan misschien ook in aanmerking.
Koos Hertogs en zijn Haagse kornuiten veranderden regelmatig van auto. Voor een uitgebreid overzicht van zijn enorme ‘wagenpark’ klikt u op deze link: Overzicht auto’s. Van Hertogs werd beweerd dat hij chloroform in zijn auto had om vrouwen te bedwelmen. Bij meerdere van zijn (mogelijke) slachtoffers zijn inderdaad sporen van chloroform aangetroffen.
Doorbraak?
Koos Hertogs wordt, terwijl hij in voorlopige hechtenis zit, enorm doorgezaagd over de moorden op Tialda, Emy en Edith. Ook laten de rechercheurs de mogelijkheid niet los dat hij meer slachtoffers gemaakt zou kunnen hebben. Ze blijven Hertogs confronteren met de vermissing van Marjo Winkens. Plotseling lijkt er een doorbraak te zijn. Hertogs lijkt de druk niet meer aan te kunnen en verklaart de plaats aan te willen wijzen waar Marjo begraven zou zijn. Ze ligt volgens hem ergens in het bos tussen Heesch en Uden. Hertogs kent die omgeving van vroeger; het ligt redelijk dicht bij Schaijk en de camping waar hij soms bivakkeerde.
De politie neemt zijn woorden serieus en vertrekt met Koos Hertogs naar Heesch, vanwaar men met een graafmachine, flink wat manschappen en een politiebus voor Koos het bosgebied intrekt. Men graaft een groot gedeelte af op een door Hertogs aangewezen open plek, maar vindt helemaal niets. Uiteindelijk zegt Koos dat hij het allemaal maar verzonnen heeft. Hij was de verhoren door de rechercheurs spuugzat en dacht ze zo een loer te draaien. Bij zijn aanwijzingen over de vindplaats van Marjo Winkens sprak Hertogs trouwens over een plek in het bos waar zich in de buurt ook een camping, zwembad en tehuis voor gehandicapten bevonden. Enkele politiefunctionarissen constateren dat dit een zeer accurate beschrijving is van de plek bij Nistelrode (tussen Heesch en Uden) waar Emy den Boer een half jaar eerder werd aangetroffen!
Sieraden
Zoals meer seriemoordenaars doen, neemt Koos Hertogs na een misdrijf vaak iets mee van zijn slachtoffers. Het lijkt alsof hij een aandenken of een soort trofee wil hebben. Hertogs heeft iets met meisjessieraden: oorbellen, kettingen, armbanden. De technische recherche vindt in een kamertje in zijn woning aan de Zuidwal in het tapijt stukjes van een kapotgetrapte oorbel. Deze worden door de ouders van Emy den Boer herkend.
Voormalig partner in crime Freddy de B. treedt in de rechtszaak tegen Koos Hertogs op als kroongetuige. Tijdens zijn verhoor op 13 oktober 1981 vertelt hij dat zijn vroegere gabber Koos wel achttien moorden heeft gepleegd.
Dit onwerkelijk aandoend getal ontlokt de rechtbankpresident de opmerking: “U begrijpt natuurlijk het grote belang van deze ernstige verklaringen en u beseft dat u dit allemaal zegt onder ede. Handhaaft u dit alles?” Fred de B. antwoordt droogjes: “Zeer zeker!” De B. verklaart ook dat hij de spullen ‘van zeker tien vermoorde meisjes’ in zijn handen heeft gehad: oorbellen, kettinkjes, tasjes.
De vraag dringt zich op of de fascinatie van een dader voor sieraden, zoals Koos Hertogs die blijkbaar had, ook in de zaak van Marjo Winkens gespeeld kan hebben. In het Limburgse politiedossier werd in 1975 gemeld dat Marjo ‘een zilveren peer met blad’ als sieraad droeg.
De infiltrant van Peter R. de Vries
Peter R. de Vries besteedt in 2010 in drie van zijn tv-uitzendingen uitgebreid aandacht aan Koos Hertogs. Men weet in de Penitentiaire Inrichting te Vught met een verborgen camera langdurige ‘interviews’ met Hertogs op te nemen. De gesprekken worden gevoerd door de vanuit Thailand overgevlogen jeugdvriend Nico van Empel. Koos Hertogs geeft daarin de moorden, waarvoor hij was veroordeeld, toe. In andere zaken, zoals de verdwijning van Marjo Winkens, zou hij echter niet de hand hebben gehad. Koos Hertogs sterft in 2015 in een ziekenhuis in Den Bosch. Van Empel overlijdt in 2019.
Toch is hiermee de kous nog niet af. Een maand na het overlijden van Koos Hertogs begint Nico van Empel met een weblog, waarop hij jarenlang allerlei wetenswaardigheden uit de Haagse penoze beschrijft. Ook komt hij uitgebreid terug op de gesprekken die hij met Hertogs voerde. Van Empel stelt in 2015 op zijn website dat Koos Hertogs hem verteld heeft, dat Marjo Winkens vermoord is door Hertogs zelf en de hierboven genoemde Freddy de B. “Freddy, die in 1975 op de kermis in Sittard werkte, belde Koos op en vroeg hem daarnaartoe te komen, omdat er veel ‘interessante dingen’ waren. Hertogs had het meisje op de kermis al gevolgd, maar later zagen ze haar op een brommer en zijn haar achternagegaan”, aldus Van Empel.
Vervolgens reden ze Marjo bijna van de brommer af, hebben haar in de kofferbak gegooid en ergens in de bossen verkracht. Uiteindelijk hebben ze haar vermoord door de keel dicht te knijpen. Ze gingen de volgende dag nog terug omdat Freddy een gouden ketting kwijt was en een paar knopen. Alleen de ketting vonden ze terug. Ook kochten ze die dag nog twee scheppen om het lichaam van Marjo te begraven.
Of dit relaas van de beruchte oplichter Nico van Empel enige waarheid bevat, is onduidelijk. In het verleden hebben criminelen uit het Haagse circuit elkaar wel vaker van van alles en nog wat beschuldigd. Dat de dader(s) haar in Sittard al gezien zouden hebben, klinkt echter wel plausibel.
Marjo zat namelijk in het donker met een legerjack en spijkerbroek aan op de bromfiets en ze had haar lange haren in een knotje in de valhelm. Ze zal dus vrijwel niet als vrouwelijk herkenbaar geweest zijn. Dat pleit voor het scenario dat ze al op de kermis of in een café is gespot en achtervolgd. Ook zou het heel goed kunnen, zo verklaren vriendinnen, dat kwaadwillenden bij het verlaten van het café hebben gehoord dat Marjo met de brommer zou vertrekken.
De informant van Peter Staal
Opvallend genoeg vertoont het verhaal van Van Empel grote gelijkenis met een verklaring die Peter Staal enkele jaren later laat publiceren. Deze Haagse oud-rechercheur denkt ook dat de oplossing van de geheimzinnige verdwijning van Marjo Winkens mogelijk te vinden is bij Koos Hertogs en zijn vrienden uit Den Haag in de jaren zeventig. Deze vriendenclub, grootverbruikers van drugs en altijd wapens op zak, kwam vaak bij elkaar in een kroeg in Scheveningen. In 2022 deelt Staal in diverse media het verhaal dat hij optekende uit de mond van een Haagse informant. Koos Hertogs en een andere Hagenaar, een vriend van Hertogs, zouden Marjo op de kermis in Sittard hebben gezien en haar later hebben ontvoerd, mishandeld en begraven.
De informant heeft de naam van de vriend genoemd; het is een Hagenaar die in die tijd op kermissen werkte. De oud-rechercheur kent die naam en weet ook dat zijn informant die Hagenaar kende. Staal probeert via kermisexploitanten en de kermisbond te achterhalen, of er in 1975 Hagenaars met een duidelijk Haags accent op de Sint Rosa kermis stonden. Ze kunnen hem helaas niet verder helpen. Ook de archivaris van de gemeente Sittard kan niet aangeven welke exploitanten dat jaar op de bewuste kermis werkten. Het archief was vernietigd.
In een poging om de geloofwaardigheid van deze tip te versterken, doet Staal in Sittard en omgeving een oproep om foto’s naar hem te sturen van de Sint Rosa kermis in Sittard uit 1975. De kans is klein, maar wellicht staat de genoemde Hagenaar er toevallig op! Tot op heden helaas geen resultaat. Misschien bestaat er ook nog ander bewijsmateriaal dat toont dat de vriend van Koos Hertogs in 1975 op de Sint Rosakermis werkte. Mocht u een idee hebben, laat het ons weten. OCC Culemborg gaat er overigens vanuit, dat de bij Peter Staal opgegeven mededader de door Nico van Empel genoemde Freddy de B. is.
Het allermooiste zou natuurlijk zijn als betrokken personen eindelijk het eerlijke verhaal gaan doen. Helaas is Fred de B. in september 2020 overleden. Wellicht zijn er nog vrienden, kennissen en familie, die opening van zaken kunnen geven. En misschien komt de waarheid wel uit een heel andere hoek. Stichting OCC Culemborg doet dan ook een dringende oproep aan iedereen, die nieuwe informatie kan verschaffen over de verdwijning van Marjo, om zich te melden via ons contactformulier. Alle tips worden uiteraard zeer vertrouwelijk behandeld.
Bronnen:
Dertig jaar Marjo van Rob Hendriks
Zuidwal van Sytze van der Zee
Haagse Penoze van Hendrik Jan Korterink
Politie, Justitie en de zaak Koos H Ben Zijl
Het Mysterie Marjo Winkens Judith Kuypers
Nico van Empel Website
Online overig.
Deel dit artikel of ga naar ons volgende verhaal ‘De Laatste Rit‘.